Aucranın ağiz özellikleri

Alucra, dil özellikleri bakımından komşu ilçe ve illerden farklılık arzeder. Alucra coğrafi konum olarak kapalı havza olup, dil yapısı da bu havza içinde etkileşimden uzak kalmıştır. Dolayısıyla eskiyle yeni ağız arasında arasında fazla bir farklılık olmamıştır. Kullanılan dil eski yapısını korumakta olup, Azerî sahasına daha yakındır.

Konuşulurken kelime sonundaki fiil takıları, şahıs zamirleri vs. ekler genelikle kısaltılır. (Ör:Bilmiyorum > bilmîrim, bakacaksın > bahacān, gidelim > gideġ, tutalım > dutah, gideceğim > gidecēm).

Büyük ses uyumu ve sessis uyumuna da uyulmadığı görülür. (Ör:Delik > delüġ).

Ayrıca (p, ç, t, k) sert sessizleri, yerini (b ,c ,d, g) yumuşak sessizlere bıraktığını görürüz. (Ör: Parmak > barmah, kitapçı > kitabcı, gitti > gėddi, büyük > böyüġ).

Kapalı e (ė) de sıkça kullanılan özelliklerdendir. (Ör: Yėmeg, ėl, ėlti, cėhiz, ėş, gėce, ėyi, erüġ)

2.1.1. Vokaller (Ünlüler)

2.1.1.1. Vokal (Ünlü) Değişmeleri

i > ü değişmesi: Silik > silüġ, getir > getür

ü > ö değişmesi: Büyük > böyügė

o > u değişmesi: Arı > aru

ö > ė değişmesi: Öyle > ėle

2.1.2. Konsonantlar (Ünsüzler)

2.1.2.1. Konsonant (Ünsüz) Değişmeleri

p > b değişmesi: Kap > ġab

ç > c değişmesi: Uçtu > ucdu

t > d değişmesi: Tırnak > dırnah

k > g değişmesi: Kapı > ġapı

ğ > v değişmesi: Döğdü > dövdü

j > c değişmesi: Jandarma > candarma

r > n değişmesi: Karnı > ġannı

-l türemesi : İkindi > ilkindi

-y türemesi : İsmāil > İsmāyil

-s türemesi : Susamak > susasmah

-i türemesi : Rezil > irezil

2.1.2.3. Konsonant (Ünsüz) Düşmesi

-ğ düşmesi : Değdi > dėdi

-y düşmesi : Giyindi > gēdi

2.1.2.4. Konsonant (Ünsüz) İkizleşmesi

-ş ikizleşmesi : Aşağı > aşşa

-g ikizleşmesi : Dakika > daġġa

-c ikizleşmesi : Küçük > ġüccük

-s ikizleşmesi : Isız > ıssız

-pr > rp : Toprak > torpah -ps > sp : Tepsi > tesbi

-kş > şk : Ekşi > eşgi

Şimdiki zaman "-yor" ekinden sonra gelen vs.ekler kısaltılır:

geliyorum > gelîrim

geliyorsun > gilîsin

geliyor > gelî

geliyoruz > gelîrüġ

geliyorsunuz > gelîsiz

geliyorlar > gelîler

Gelecek zaman "-ecek, -acak" ekinden sonra gelen şahıs vs. ekler kısaltılır:

geleceğim > gelecēm

geleceksin > gelecēn

gelecek > geleceġ

geleceğiz > gelecüġ

geleceksiniz > geleceġsiz

gelecekler > geleceġler